TERESPOL: historia

Pokazywanie postów oznaczonych etykietą historia. Pokaż wszystkie posty

poniedziałek, 14 sierpnia 2023

Ławeczka Andrzeja Baja

4 lata temu opublikowałem tu artykuł, w którym opisałem losy przedwojennego burmistrza Terespola – Andrzeja Baja. Artykuł dał inspirację do uhonorowania zasłużonego dla miasta burmistrza – w dniu 13 sierpnia 2023 przy ul. Wojska Polskiego 130 została odsłonięta jego ławeczka.

Autor na ławeczce z Andrzejem Bajem

O Andrzeju Baju można poczytać również w mojej książce zatytułowanej „Mojej Blogowanie”. Spis treści te książki:

1. Co to jest blogowanie?

2. Moja Portugalia

3. Luiz Vaz De Camoes – piewca narodu portugalskiego

4. Tricanas de Coimbra

5. Mój Terespol - Terespol nad Bugiem?

6. Taras widokowy na Bugu w Terespolu

7. Ogórki terespolskie

8. Major Władysław Jaskólski

9. 80 lat Hal Targowych w Terespolu

10. Andrzej Bay – burmistrz Terespola 1935‑1939

11. Horodyszcze

12. Ulica Graniczna w Terespolu

13. Łut szczęścia

14. Moja Białoruś - Białoruś, ojczyzno moja!

15. Moja wokanda

16. Firlejka

17. Polska Wschodnia – problemy z nieuregulowaną własnością

18. Moja genealogia

19. Jan Frąckowiak – syn ziemi nowotomyskiej

20. Jan Frąckowiak – kawaler orderu Virtuti Militari

21. Franciszek Philips – żołnierz armii Andersa

22. Światowid

23. Ugartsthal

24. Moje hobby – filatelistyka

Jestem również autorem notki biograficznej o Andrzeju Baju i majorze Władysławie Jaskólskim w wikipedii oraz powiązanej z A. Bajem notki o miejscowości Horodyszcze. Książka do kupienia na olx i ebay.

wtorek, 21 lutego 2023

Barokowy ogród w Terespolu

Artykuł podlega prawom autorskim - korzystanie wymaga podanie autora i źródła artykułu.

Teren obecnego miasta - wieś Błotków była własnością Iwana Sapiehy z Kodnia. Później, od 1533 roku rodziny Hornostajów, a od 1591 roku Lwa Sapiehy, potem Krzysztofa Dorohostajskiego - marszałka Wielkiego Księstwa Litewskiego, który 15 czerwca 1609 roku ofiaruje wieś Błotków królowi Zygmuntowi III Wazie. Doceniając znaczenie Błotkowa leżącego przy trakcie do Brześcia, król ok. 1625 roku zbudował tutaj okazały królewski pałac założony na prostokącie, dwukondygnacyjny z czterospadowym dachem i ośmioboczną wierzą od północy. Z tyłu za Pałacem rozciągał się jeden z najpiękniejszych w ówczesnej Polsce ogród królewski otoczony z trzech stron szerokim kanałem[1].

Jak podaje Encyklopedia PWN „barokowe ogrody, to kierunek w sztuce ogrodowej występujący w krajach europejskich w XVII i XVIII w. ukształtowany głównie we Francji przez A. Le Nôtre’a; cechowała go jedność kompozycyjna ogrodu z architekturą pałacu stanowiącą jednocześnie dominantę całości układu przestrzennego; rozległe układy obejmowały kolejno wzdłuż osi głównej: aleje dojazdowe, dziedziniec, pałac z oficynami, za pałacem — salon ogrodowy z parterem w szpalerach, aleje i gabinety ogrodowe; bogactwo urządzeń wodnych i rzeźb ogrodowych, dążenie do monumentalizmu i wspaniałości; główne przykłady: Francja — Wersal, Niemcy — Herenhausen, Sanssouci, Rosja — Peterhof, Austria — Schönbrunn, Polska — Oś Saska w Warszawie, Wilanów.

Taki ogród również istniał na terenie Terespola, akurat tam, gdzie obecnie są ogródki działkowe.

W książce „Von denen Schön Gärten” – Barocke Gartenkunst in Polen und Sachsen 1697 – 1763”[2] [O tych pięknych ogrodach – barokowa sztuka ogrodowa w Polsce i Saksonii 1697 – 1763] autor opisuje ogród w Terespolu, wraz z takimi niezapomnianymi ogrodami jak ogrody w Wilanowie, w Białymstoku, w Dreźnie i 34 innych znanych miejscowościach.

Autor tak opisuje ogród w Terespolu:

Pierwszy zespół Ogrodów Zamkowych w Terespolu (Błotków) powstał przed 1614 r. na polecenie króla Zygmunta III. Od XVIII wieku zamek był siedzibą skarbnika litewskiego Johanna Georga Fleminga. W tym czasie został rozbudowany i powstał nowy ogród. Wydłużony prostokąt otoczony z czterech stron kanałami stanowił podstawową formę całego założenia. Główną oś, biegnącą do łuku rzeki Bug, zaakcentowała dwurzędowa aleja lipowa, po bokach której rozmieszczono symetrycznie partery i gabinety z sieniami i „dziką” promenadą. Na końcu był ogród warzywny.

„Planta Generalna Ogrodu Terespolskiego…”projekt wstępny zespołu ogrodów”.Ogólny plan ogrodu. niesygnowany rysunek piórkiem na szkicu ołówkiem; ok. 1752, Muzeum Narodowe Kraków, Zbiory Czartoryskich

Mój artykuł stał się kolejną inspiracją dla Miasta: Wkrótce rozpocznie się budowa targowiska i ogrodu w stylu Flemminga [Słowo Podlasia z 19.09.2023]

[1] Goniec Terespolski, 2020 r.

[2] Prof. Georg Milbradt, Von denen Schön Gärten” – Barocke Gartenkunst in Polen und Sachsen 1697 – 1763”, Sachsische Schlosservewalting 1997

niedziela, 12 lutego 2023

Cerkiew w Kobylanach

©Andrzej Philips

Cerkiew Opieki Matki Bożej

W artykule „Terespol, Kobylany i Małaszewicze w 1943 roku” http://teresp.blogspot.com/2023/02/terespol-kobylany-i-maaszewicze-w-1943.html przestawiłem rysunki wykonane w 1943 przez Fritza Kempe. Na jednym z nich znajduje się cerkiew w Kobylanach

Idąc tym śladem, dotarłem na miejscowy cmentarz prawosławny.

Jestem przekonany, że autor rysunku szkicował Cerkiew właśnie z terenu cmentarza. Na centralnym miejscu znajduje się niewielki pagórek, i zapewne stad obserwował Cerkiew.

Cerkiew w Kobylanach została wzniesiona w 1890 roku. Projekt budynku opracował architekt Wiktor Syczugow, członek Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych; jest on autorem również kilku innych projektów świątyń prawosławnych wznoszonych po likwidacji unickiej diecezji chełmskiej w zastępstwie starszych cerkwi.[1]

Wiktor Iwanowicz Syczugow (ur. 1837 w Petersburgu, zm. 23 czerwca 1892 w Warszawie) – rosyjski architekt, akademik architektury.[2]

Prace Wiktora Syczugowa:

Zachowane w pierwotnym stanie:

cerkiew św. Mikołaja w Dratowie, 1888-1889;

cerkiew Opieki Matki Bożej w Kobylanach, 1890;

cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Sosnowicy, 1891-1894;

Cerkwie przekształcone na kościoły:

cerkiew w Szóstce, 1888-1890:

Cerkiew św. Jerzego i św. Jana Chrzciciela w Hostynnem, 1889-1890;

cerkiew św. Jana Chrzciciela w Kosyniu, 1889-1891;

cerkiew w Tarnawatce, przełom lat 80. i 90;

cerkiew Narodzenia Matki Bożej w Chłopkowie, 1890;

cerkiew w Radczu, 1895;

sobór w Radomiu, 1902, projekt zmodyfikowany przez Michaiła Prieobrażenskiego;

Zburzone po 1918 r.:

Cerkiew Świętych Kosmy i Damiana w Łomazach, 1890-1891;

Cerkiew Narodzenia Matki Bożej w Tyszowcach, 1890-1893;

Cerkiew Świętych Cyryla i Metodego w Chełmie, 1884;

Cerkiew Kazańskiej Ikony Matki Bożej w Ostrowie Lubelskim, 1888 ;

Przebudowy:

Cerkiew bazyliańska w Białej Podlaskiej, przebudowana na cerkiew prawosławną. Po 1918 zwrócona Kościołowi katolickiemu i przywrócona do pierwotnego wyglądu;

cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny we Włodawie

Artykuł podlega prawom autorskim - korzystanie wymaga podaanie autora i źródła artykułu

[1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Cerkiew_Opieki_Matki_Bo%C5%BCej_w_Kobylanach

[2] https://pl.wikipedia.org/wiki/Wiktor_Syczugow

poniedziałek, 6 stycznia 2020

Słup forteczny w Łobaczewie.

Jeden z nielicznych znaków fortecznych znajduje się w Łobaczewie.

„W pobliżu dawnych dróg prowadzących do fortów twierdzy Brzeskiej na Betonowe „Forteczne Znaki”. Takie terenowe znaki zostały odnalezione nie tylko na terytorium RP, ale również na terytorium Białorusi.”[1]

[1] Umocnienia Twierdzy Brzeskiej. „Forteczne Znaki” – Szeroki Trakt http://aloszak-szerokitrakt.blogspot.com/

niedziela, 27 października 2019

ŁUT SZCZĘŚCIA

Łut szczęścia – dużo to czy mało ? A co to w ogóle ten łut ? „Łut – dawna jednostka miary masy. Była używana w Europie od średniowiecza do końca XIX wieku. Stosowana przez kupców i mincerzy do określania wagi monet i wagi probierczej srebra. Jego wartość w zależności od stulecia i miejsca wynosiła od 10 do 50 gramów. W Polsce wynosiła 12,65625 grama”[1]

Łut szczęścia to tak naprawdę odrobina szczęścia.

W czasach, gdy srebra używano do bicia monet łut był także powszechnie używaną jednostką miary próby srebra. Im więcej łutów srebra było w monecie, tym większa była jej wartość. I tak denary używane w Polsce za czasów Bolesława Chrobrego zawierały 5 łutów srebra. Za czasów Kazimierza Wielkiego ze srebra bite były grzywny i polskie grosze. Grzywna zawierała 16 łutów srebra i odpowiadała wartości 48 groszy. Za jeden grosz w czasach Kazimierza Wielkiego można było kupić parę kurcząt, za dwa grosze parę trzewików[2].

W 1860 roku ukazał się pierwszy polski znaczek dla Królestwa Polskiego. Jego wzór oparto na nieco wcześniejszych wydaniach znaczków Imperium Rosyjskiego z 1857 i 1858 roku[3]. Nominał (wartość) tych znaczków wynosiła 10 kopiejek za list o wadze 1 łuta, 20 kopiejek – za list o wadze 2 łutów i 30 kopiejek dla przesyłek o wadze 3 łutów.

Rosyjskie znaczki pocztowe z 1858 roku

Na polskim znaczku nominał określono w brzmieniu „ za łót kopiejek 10”. Warto tu wskazać, że ówczesna pisownia tego słowa właśnie pisana była przez ó, co wydaje się bardziej prawidłową pisownią bowiem już w średniowieczu używano tej wagi i pisano już wtedy łót[4]. Również w innych językach jednostka ta brzmi „lot”[5].

Pierwszy polski znaczek z 1860 roku

Cyrkularz Zarządu Pocztowego Królestwa Polskiego nr 13 z dnia 2 grudnia 1859 r. wprowadzał z dniem 1 stycznia 1860 r. do obiegu znaczek i całostki pocztowe Królestwa Polskiego. Znaczek przeznaczony był do opłacania listów wewnątrz Królestwa oraz wysyłanych do Rosji i W. Ks. Finlandii. Nominał znaczka - 10 kopiejek - pozwalał na opłacenie listu o wadze do 1 łuta, tj. 12,8 g. Cięższe listy wymagały frankatury wielokrotnej - 10 kopiejek za każdy następny rozpoczęty łut wagi[6].

Znaczek wycofano z obiegu z dniem 1 kwietnia 1865 r. zarządzeniem Zarządu Poczt z dnia 22 stycznia 1865. Zakaz jego sprzedaży obowiązywał od 1 lutego i od tego też dnia rozpoczęto sprzedaż znaczków rosyjskich. Z dokumentów wynika [8], że obieg znaczków polskich był faktycznie tolerowany do 16 maja 1865 r. Pozostałości znaczka (208.515 sztuk) zniszczono[7].

List z Terespola do Zypli, Zyple były na terenie Królestwa Polskiego, między Mariampolem, a Szakami. Obecnie terytorium Litwy[8].

Wycinek listu nadanego z Terespola

Poszczególnym pocztamtom i stacjom pocztowym przydzielono stempel z odpowiednim numerem od 1 do 332[9]. Terespol miał nr 57. Warszawa – 1, Biała – 55. 56 – Janów, Włodawa- 59, Miedzyrzec – 61, Łuków – 65, Lublin – 73, 76 – Pulawy (wtedy Nowo Aleksandria) itd..

W 1960 roku obchodzono 100 lecie znaczka polskiego i tej okazji wydane były liczne walory pocztowe.