TERESPOL: Dokudów

©Andrzej Philips

Portal https://polska1926.pl/ to prezentacja jednego z największych imiennych spisów społeczeństwa międzywojennej Polski. Wśród 5,5 mln podpisów niemal każdy z nas może odnaleźć swojego bliskiego. Możliwość poznania fragmentu rodzinnej historii, przy jednoczesnym szerszym spojrzeniu na społeczeństwo II RP i włączeniu m.in. osób prywatnych, nauczycieli, uczniów, przedstawicieli organizacji pozarządowych, samorządów, do wspólnego opowiadania o 100 latach polskiej niepodległości, stanowi główną ideę projektu. 5,5 mln podpisów, to może być tyle samo jednostkowych historii pozwalających spojrzeć w przeszłość, by zrozumieć teraźniejszość i być ważną nauką na przyszłość. Zachęcamy do poszukiwania bliskich, uczniów Państwa szkół, dawnych mieszkańców miejscowości bliskich czy tych dalszych i prosimy o pomoc w odczytywaniu ich podpisów i opowiadaniu ich historii!

Sto lat temu, dzięki staraniom m.in. Ignacego Paderewskiego, USA nie tylko uznały polską państwowość za warunek pokojowego ładu w Europie (13. punkt programu pokojowego Prezydenta Woodrowa Wilsona przewidywał odrodzenie niezawisłego państwa polskiego), ale także udzieliły II RP wsparcia materialnego o wartości około 200 milionów dolarów. Amerykańska misja humanitarna, której przewodził przyszły prezydent USA Herbert Hoover, realnie przyczyniła się do utrzymania przez Polskę dopiero co odzyskanej niepodległości. W 150. rocznicę ogłoszenia amerykańskiej Deklaracji Niepodległości naród polski postanowił podziękować narodowi amerykańskiemu za tę pomoc. Między kwietniem a lipcem 1926 r. zebrano w całym kraju 5,5 miliona podpisów pod Deklaracją Podziwu i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych.

Tzw. adres dziękczynny jest wyjątkową kolekcją nie tylko ze względu na skalę oraz zaangażowanie sygnatariuszy. 5,5 miliona podpisów mieszkańców II RP: Polaków, Żydów, Ukraińców i Niemców, to blisko 20 procent ludności kraju w 1926 roku. Wewnątrz II RP powstał swoisty zbiorowy portret społeczeństwa. W trakcie akcji zbierania podpisów miał miejsce przewrót majowy. Pogrążone w politycznym zamęcie społeczeństwo polskie potrafiło stworzyć dokument unikatowy, nie tylko w relacjach polsko-amerykańskich. Delegacja II RP zawiozła do Waszyngtonu i złożyła na ręce prezydenta Calvina Coolidg'a 111 tomów z ponad 30 tysiącami stron, gdzie podpisy – od najwyższych władz państwowych po najmłodsze piszące dzieci – opatrzone były grafikami wybitnych polskich plastyków. Oryginał, złożony w Bibliotece Kongresu USA, zniknął z czasem z pamięci Polaków, a także z dyplomatycznych relacji obu krajów.

Poniżej prezentuję wybrane podpisy uczniów ze szkoły w Gminie Łomazy: Dubów, Studzianka, Koszoly i Dokudów (gmina Biała Podlaska).