TERESPOL

Portal https://polska1926.pl/ to prezentacja jednego z największych imiennych spisów społeczeństwa międzywojennej Polski. Wśród 5,5 mln podpisów niemal każdy z nas może odnaleźć swojego bliskiego. Możliwość poznania fragmentu rodzinnej historii, przy jednoczesnym szerszym spojrzeniu na społeczeństwo II RP i włączeniu m.in. osób prywatnych, nauczycieli, uczniów, przedstawicieli organizacji pozarządowych, samorządów, do wspólnego opowiadania o 100 latach polskiej niepodległości, stanowi główną ideę projektu. 5,5 mln podpisów, to może być tyle samo jednostkowych historii pozwalających spojrzeć w przeszłość, by zrozumieć teraźniejszość i być ważną nauką na przyszłość. Zachęcamy do poszukiwania bliskich, uczniów Państwa szkół, dawnych mieszkańców miejscowości bliskich czy tych dalszych i prosimy o pomoc w odczytywaniu ich podpisów i opowiadaniu ich historii!

Sto lat temu, dzięki staraniom m.in. Ignacego Paderewskiego, USA nie tylko uznały polską państwowość za warunek pokojowego ładu w Europie (13. punkt programu pokojowego Prezydenta Woodrowa Wilsona przewidywał odrodzenie niezawisłego państwa polskiego), ale także udzieliły II RP wsparcia materialnego o wartości około 200 milionów dolarów. Amerykańska misja humanitarna, której przewodził przyszły prezydent USA Herbert Hoover, realnie przyczyniła się do utrzymania przez Polskę dopiero co odzyskanej niepodległości. W 150. rocznicę ogłoszenia amerykańskiej Deklaracji Niepodległości naród polski postanowił podziękować narodowi amerykańskiemu za tę pomoc. Między kwietniem a lipcem 1926 r. zebrano w całym kraju 5,5 miliona podpisów pod Deklaracją Podziwu i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych.

Tzw. adres dziękczynny jest wyjątkową kolekcją nie tylko ze względu na skalę oraz zaangażowanie sygnatariuszy. 5,5 miliona podpisów mieszkańców II RP: Polaków, Żydów, Ukraińców i Niemców, to blisko 20 procent ludności kraju w 1926 roku. Wewnątrz II RP powstał swoisty zbiorowy portret społeczeństwa. W trakcie akcji zbierania podpisów miał miejsce przewrót majowy. Pogrążone w politycznym zamęcie społeczeństwo polskie potrafiło stworzyć dokument unikatowy, nie tylko w relacjach polsko-amerykańskich. Delegacja II RP zawiozła do Waszyngtonu i złożyła na ręce prezydenta Calvina Coolidg'a 111 tomów z ponad 30 tysiącami stron, gdzie podpisy – od najwyższych władz państwowych po najmłodsze piszące dzieci – opatrzone były grafikami wybitnych polskich plastyków. Oryginał, złożony w Bibliotece Kongresu USA, zniknął z czasem z pamięci Polaków, a także z dyplomatycznych relacji obu krajów.

Zapewne jak inne moje artykuły, niniejsza informacja zostanie wkrótce skopiowana i powielona na stronach Prochowni w Terespolu…

Poniżej prezentuję podpisy uczniów ze szkoły w Błotkowie, Terespolu, Samowiczach, Łobaczewie Małym i Polatyczach. Są tam podpisy waszych przodków – Sacharuków, Buczyłło, Dejneko, Staszczuaków, Turów, Tarasiuków, Artemuków, Jakuszko, Leonienko, Denickich, Lańskich, Fedorowiczów, Gragun, Zaremba, Knigawka i wielu innych rodzin.

Podpisy na stronie: Józef Mazur , Leonard Krupczak , Helena Niedźwiedziuk , Mikołaj Tur , Julia Bieniuk , Sabina Michaluk , Leokadia Jakuszko , Jadwiga Androsiuk , Maksym Niedźwiedziuk , Lucjan Androsiuk , Aniela Melaniuk , Marcela Tarasiuk , Maria Androsiuk , Anna Lewczuk , Bronisława Jakuszko , Kazimierz Tarasiuk , Mieczysław Danczuk , Wacław Biegajło , Ignacy Arteniuk , Wincenty Gierczuk , Leon Tarasiuk , Kazimierz Tarasiuk , Jan Gierczuk , Aleksander Fig , Michał Neroj , Rozalia Danieluk , Stanisława Chytrowska , Ludwik Niedźwiedziuk , Adela Malimon , Wincenty Artemuk , Kazimiera Biegajło , Bronisław Jakuszko , Franciszek Jakuszko

Podpisy na stronie: Władysław Jakuszko , Stanisław Wójciuk , Zygmunt Osiepczuk , Julia Tarasiuk , Franciszka Wójciuk

Szkoła w Terespolu

Podpisy na stronie: K. Gonczarowski , J. Jakuszko , F. Tyburczy , M. Neroj , M. Dąbrowski , S. Stodolski , C. Krynicz , Z. Lao , J. Paciej , Z. Fedoruk , M. Marczewski , K. Rewczuk , C. Zaremba , F. Dejneko , K. Fedorowicz , R. Melaniuk , F. Muszyńska , A. Kaczorowska , I. Bronstein , B. Goldgard , B. Tyburczy , J. Garbacka , B. Ostrowska , H. Denicka , H. Gryniewicz , I. Garbacka , J. Sawicka , Z. Klimecka , M. Jakuszko , B. Kaczorowski , K. Szpilar , W. Pietkiewicz , J. Samociuk , T. Ratyński , J. Kuć , F. Poleszczuk , M. Makowski , W. Raczkowski , K. Jaśkiewicz , S. Romanowicz , E. Klimowicz , Z. Domański , P. Markiewicz , K. Lutyński , K. Mazur , N. Rosolski , G. Lański , T. Chodziński , J. Glińska , W. Trzeciak , L. Tarasiuk , L. Lieberman , D. Melnik , Z. Kowalesiuk , T. Witkowicz , I. Goldgard , I. Czajka , A. Żuk , K. Żuk , M. Zonszajn , K. Jakuszko , J. Kuras , S. Wawrzyniak , J. Nowicka , W. Tyburczy , E. Staszczuk , S. Aleksandruk , S. Zaręba , W. Pilski , F. Lański , K. Nowik , Z. Baszyński , W. Czyżewski , A. Chodziński , E. Pawlik , C. Wichowski , M. Babkiewicz , Ślepczuk , Goldgard , Apel , Tyburczy , Leonienko , Plewa , Majewska , Perelmuter , Cegłowska , Andrzejek , Sieniawska , Krynicz , Mazur , Feldman , Chodzińska , Stodolska , Korman , Orszulak

Szkoła w Samowiczach

Podpisy na stronie: T. Buczyło , nieczytelny podpis , Leonard Krupczak , Kazimierz Aleksandruk , Stanisław Pietraszuk , Bronisława Antoniuk , Hieronim Meszuk , Piotr Gawryluk , Franciszek Sepczuk , Kazimierz Pietraszuk , Jan Pietraszuk , Agata Łozak , Regina Łozak , Stanisława Łozak , Paulina Denicka , Weronika Buczyło , Albina Sepczuk , Franciszka Buczyło , Balbina Mikitczuk , Kazimiera Łozak , Janina Pietraszuk , Józef Meszuk , Bronisława Piasecka , Zygmunt Meszuk , Jadwiga Pawluczuk , Franciszka Żuk , Karolina Łozak , Janina Pietraszuk , Stanisław Denicki , Karol Usik , Jakub Gawryluk , Zygmunt Aleksandruk , Jadwiga Żuk , Bolesław Parafiniuk , Stanisław Antoniuk , Stanisław Żuk , Walenty Parafiniuk , Franciszka Potapczuk , Aniela Aleksandruk , Edward Sepczuk , Agata Artymiuk , Ludwik Semeniuk , Bernard Neścioruk , Paulina Usik , Franciszek Pietraszuk , Bronisław Zaremba , Franciszka Karpiuk , Janina Aleksandruk , Paweł Parafiniuk , Michalina Guzik , Antoni Antoniuk , Janina Łozak , Franciszek Stasiuk , Konstanty Potapczuk , Antoni Mikitczuk

Podpisy na stronie: ładysław Jakuszko , Stanisław Wójciuk , Zygmunt Osiepczuk , Julia Tarasiuk , Franciszka Wójciuk

Łobaczew Mały

Podpisy na stronie: Janina Wątroba , Leonard Krupczak , Eugeniusz Oleszczuk , Franciszek Dragun , Ludwik Androsiuk , Jan Żeszczuk , Stanisława Knigawka , Adela Trofimuk , Teofila Michalczuk , Ludwik Zaremba , Sabina Zmińczuk , Janina Panasiuk , Stanisława Michalczuk , Jan Łastowski , Bronisław Oleszczuk , Mieczysław Semczuk , Kazimierz Dejneko , Władysław Androsiuk , Mikołaj Kuźko , Maria Aleksandruk , Jan Oleszczuk , Wacław Wojarnik , Wincenty Wojarnik , Antoni Dejneko , Jan Knigawka , Franciszka Pietraszuk , Wacław Knigawka , Józef Pietraczuk , Aleksander Oleszczuk , Helena Grygorowicz , Bronisława Panasiuk , Weronika Wojarnik , Anna Romaniuk , Władysław Mikołajczyk , Bronisław Dragun , Sergiusz Sukow , Jerzy Sukow

Podpisy na stronie: Helena Mięsowicz , Michalina Wójtowicz , Paulina Zaręba , Stanisław Trofimuk , Franciszek Romaniuk , Rozalia Fedorowicz , Maria Wilczuk , Stanisław Fedorowicz , Janina Drążek

Polatycze

Antonina Wielkoszewska , Leonard Krupczak , Antonina Utko , Piotr Wszelaki , Antonina Bosacka , Michał Weremczuk , Sabina Lao , Emil Utko , Anastazja Kuczer , Stanisława Mróz , Nadzieja Utko , Weronika Kuczer , Kazimiera Mróz , Aleksandra Pikuła , Anna Kuzko , Nadzieja Bosacka , Anna Kuczer , Maria Kuzko , Anna Buczyło , Jan Buczyło , Feliks Czyrko , Piotr Wolski , Jan Mikołajczuk , Jan Weremczuk , Jan Bosacki , Jan Grysimiuk , Mikołaj Pikuła , Michał Utko , Aleksander Wolski , Mikołaj Czyrko

Podpisy na stronie: Władysław Wszelaki , Eugeniusz Księżopolski , Michał Bilko , Sańka Bilko , Aleksander Czyrko , Bazyl Kuczer , Bronisław Wszelaki , Wacław Księżopolski , Władysław Kuczer , Anna Kuczer , Jan Czyrko , Anna Czyrko

piątek, 15 maja 2020

Moje blogowanie - już w formie książkowej - dostępna na OLX

Książka dostępna na platformie EBAY: MOJE BLOGOWANIE

Spis treści te książki:

1. Co to jest blogowanie?

2. Moja Portugalia

3. Luiz Vaz De Camoes – piewca narodu portugalskiego

4. Tricanas de Coimbra

5. Mój Terespol - Terespol nad Bugiem?

6. Taras widokowy na Bugu w Terespolu

7. Ogórki terespolskie

8. Major Władysław Jaskólski

9. 80 lat Hal Targowych w Terespolu

10. Andrzej Bay – burmistrz Terespola 1935‑1939

11. Horodyszcze

12. Ulica Graniczna w Terespolu 38 Łut szczęścia

13. Moja Białoruś - Białoruś, ojczyzno moja!

14. Moja wokanda

15. Firlejka

16. Polska Wschodnia – problemy z nieuregulowaną własnością

17. Moja genealogia

18. Jan Frąckowiak – syn ziemi nowotomyskiej

19. Jan Frąckowiak – kawaler orderu Virtuti Militari

20. Franciszek Philips – żołnierz armii Andersa

21. Światowid

22. Ugartsthal

23. Moje hobby – filatelistyka

poniedziałek, 6 stycznia 2020

Słup forteczny w Łobaczewie.

Jeden z nielicznych znaków fortecznych znajduje się w Łobaczewie.

„W pobliżu dawnych dróg prowadzących do fortów twierdzy Brzeskiej na Betonowe „Forteczne Znaki”. Takie terenowe znaki zostały odnalezione nie tylko na terytorium RP, ale również na terytorium Białorusi.”[1]

[1] Umocnienia Twierdzy Brzeskiej. „Forteczne Znaki” – Szeroki Trakt http://aloszak-szerokitrakt.blogspot.com/

niedziela, 27 października 2019

ŁUT SZCZĘŚCIA

Łut szczęścia – dużo to czy mało ? A co to w ogóle ten łut ? „Łut – dawna jednostka miary masy. Była używana w Europie od średniowiecza do końca XIX wieku. Stosowana przez kupców i mincerzy do określania wagi monet i wagi probierczej srebra. Jego wartość w zależności od stulecia i miejsca wynosiła od 10 do 50 gramów. W Polsce wynosiła 12,65625 grama”[1]

Łut szczęścia to tak naprawdę odrobina szczęścia.

W czasach, gdy srebra używano do bicia monet łut był także powszechnie używaną jednostką miary próby srebra. Im więcej łutów srebra było w monecie, tym większa była jej wartość. I tak denary używane w Polsce za czasów Bolesława Chrobrego zawierały 5 łutów srebra. Za czasów Kazimierza Wielkiego ze srebra bite były grzywny i polskie grosze. Grzywna zawierała 16 łutów srebra i odpowiadała wartości 48 groszy. Za jeden grosz w czasach Kazimierza Wielkiego można było kupić parę kurcząt, za dwa grosze parę trzewików[2].

W 1860 roku ukazał się pierwszy polski znaczek dla Królestwa Polskiego. Jego wzór oparto na nieco wcześniejszych wydaniach znaczków Imperium Rosyjskiego z 1857 i 1858 roku[3]. Nominał (wartość) tych znaczków wynosiła 10 kopiejek za list o wadze 1 łuta, 20 kopiejek – za list o wadze 2 łutów i 30 kopiejek dla przesyłek o wadze 3 łutów.

Rosyjskie znaczki pocztowe z 1858 roku

Na polskim znaczku nominał określono w brzmieniu „ za łót kopiejek 10”. Warto tu wskazać, że ówczesna pisownia tego słowa właśnie pisana była przez ó, co wydaje się bardziej prawidłową pisownią bowiem już w średniowieczu używano tej wagi i pisano już wtedy łót[4]. Również w innych językach jednostka ta brzmi „lot”[5].

Pierwszy polski znaczek z 1860 roku

Cyrkularz Zarządu Pocztowego Królestwa Polskiego nr 13 z dnia 2 grudnia 1859 r. wprowadzał z dniem 1 stycznia 1860 r. do obiegu znaczek i całostki pocztowe Królestwa Polskiego. Znaczek przeznaczony był do opłacania listów wewnątrz Królestwa oraz wysyłanych do Rosji i W. Ks. Finlandii. Nominał znaczka - 10 kopiejek - pozwalał na opłacenie listu o wadze do 1 łuta, tj. 12,8 g. Cięższe listy wymagały frankatury wielokrotnej - 10 kopiejek za każdy następny rozpoczęty łut wagi[6].

Znaczek wycofano z obiegu z dniem 1 kwietnia 1865 r. zarządzeniem Zarządu Poczt z dnia 22 stycznia 1865. Zakaz jego sprzedaży obowiązywał od 1 lutego i od tego też dnia rozpoczęto sprzedaż znaczków rosyjskich. Z dokumentów wynika [8], że obieg znaczków polskich był faktycznie tolerowany do 16 maja 1865 r. Pozostałości znaczka (208.515 sztuk) zniszczono[7].

List z Terespola do Zypli, Zyple były na terenie Królestwa Polskiego, między Mariampolem, a Szakami. Obecnie terytorium Litwy[8].

Wycinek listu nadanego z Terespola

Poszczególnym pocztamtom i stacjom pocztowym przydzielono stempel z odpowiednim numerem od 1 do 332[9]. Terespol miał nr 57. Warszawa – 1, Biała – 55. 56 – Janów, Włodawa- 59, Miedzyrzec – 61, Łuków – 65, Lublin – 73, 76 – Pulawy (wtedy Nowo Aleksandria) itd..

W 1960 roku obchodzono 100 lecie znaczka polskiego i tej okazji wydane były liczne walory pocztowe.

W 1990 roku z okazji 130 lecia znaczka wydano ciekawy bloczek pocztowy.

Kolejne wydania pocztowe pochodzą z 2010 roku z okazji 150 lecia znaczka polskiego.

[1] Wkipedia

[2] http://www.edusens.pl/edusensownik/lut-szczescia

[3] Polska jedynka – pierwszy polski znaczek https://www.polskajedynka.eu/

[4] Słownik polszczyzny 16 wieku https://spxvi.edu.pl/indeks/haslo/63063

[5] angielski „lot”, rosyjski „лот”

[6] Polska jedynka – pierwszy polski znaczek https://www.polskajedynka.eu/

[7] Polska jedynka – pierwszy polski znaczek https://www.polskajedynka.eu/

[8] Polska jedynka – pierwszy polski znaczek https://www.polskajedynka.eu/

[9] Polska jedynka – pierwszy polski znaczek https://www.polskajedynka.eu/

zdjęcia: wikimedia commons

poniedziałek, 25 lutego 2019

ANDRZEJ BAJ – BURMISTRZ TERESPOLA 1935 - 1939

Andrzej Baj ps. „Wilski”, również używający pisowni "Bay,(ur. 23 listopada 1894[1], zm. 1 marca 1969 w Warszawie)

Andrzej Baj urodził się w Dołhobrodach w rodzinie Piotra i Anny z Patejuków. Po ukończeniu szkoły elementarnej wysłany do Warszawy do Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie.

Następnie trafił do Petersburga do Korpusu Kadetów. Po wybuchu I wojny światowej odkomenderowany w okolice Chełmna dezerteruje z wojska carskiego i ukrywa się w okolicach Dołhobród. Po wycofaniu się wojsk rosyjskich z tych terenów, wstępuje do Polskiej Organizacji Wojskowej. Mając wyszkolenie wojskowe organizuje struktury wojskowe POW, współpracując z Józefatem Błyskoszem , pułkownikiem Ratajewiczem i miejscowym aktywem narodowym. Tereny te od 1915 roku są pod okupacją austriacką (Generalne Gubernatorstwo Lubelskie). Jednak władze okupacyjne zgadzają się na otwarcie szkoły polskiej w Dołhobrodach, którą w latach 1916-1917 prowadzi Andrzej Baj. W 1918 roku uczestniczy w rozbrajaniu Austriaków w Dołhobrodach i całym powiecie włodawskim, współorganizuje struktury powiatowe Państwa Polskiego i tworzy jednostkę wojskową do obrony urzędów. Wiosną 1919 roku zaciąga się wraz z grupą mieszkańców Dołhobrodów i okolic do organizującego się 34 Pułku Piechoty. W jego szeregach walczył na wojnie z bolszewikami. 3 lipca 1919 roku wyróżnił się męstem w boju pod Horodyszczem, w czasie którego został ranny. Dowodził wówczas plutonem, który desantował się z motorówki nr IV, której dowódcą był ppor. mar. Karol Taube z Flotylli Pińskiej. Następnie dowodził kompanią i awansował kolejno na chorążego i podporucznika. W sierpniu 1920 roku wysadził most na Bugu pod Sławatyczami przed atakiem Armii Czerwonej. W 1921 roku został przeniesiony do rezerwy.

Wraz z 34 Pułkiem Piechoty bierze udział w wojnie polsko - bolszewickiej, dowodzi kompanią, odznacza się walecznością. Zostaje kolejno awansowany do stopnia podporucznika, odznaczony i wyróżniany (Krzyż Walecznych), ranny 3 lipca 1919 roku pod Horodyszczem, szczęśliwie unika niewoli, w sierpniu 1920 roku wysadza most na Bugu pod Sławatyczami przed atakiem Armii Czerwonej. Po zwycięskiej kampanii 1920 roku, służy nadal w 34 Pułku Piechoty do 1921 roku.
Po przejściu do rezerwy zajmuje się gospodarstwem rolnym w Wólce Zabłockiej, nadanym mu za zasługi wojenne na prawach osadnictwa wojskowego. Zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem w korpusie oficerów rezerwowych piechoty. Posiadał przydział w rezerwie do 34 pp. W 1934 roku, jako oficer pospolitego ruszenia pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Biała Podlaska. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr IX. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”.

W 1924 roku zawarł związek małżeński z Kazimierą Nowakowską. Małżeństwo nie miało dzieci. Żona zmarła w 1949 roku w Warszawie.

W 1935 roku w wyborach samorządowych zostaje wybrany burmistrzem Terespola. Gospodarstwo wraz z młynem zostaje wydzierżawione, a on wraz z żona przenosi się do Terespola. Był jednym z inicjatorów budowy Hal Targowych w Terespolu, nowoczesna rzeźnię miejską, wybrukowano kilka odcinków ulic oraz oświetlono miasto, przedłużając sieć elektryczną z Brześcia. Na stanowisku burmistrza pracuje do połowy września 1939 r., a następnie ukrywa się przed Gestapo. Żona przenosi się w tym czasie do rodziny do Warszawy. Andrzej Baj organizuje struktury ZWZ powiatu bialskiego. Używa pseudonimów „Wujek” i „Wilski”. Zagrożony aresztowaniem przenosi się do Lublina, a następnie do Warszawy, gdzie działa w Konspiracji w Polskiej Armii Ludowej.

W czasie powstania warszawskiego, przebywa poza stolicą, pod Warszawą. Po wojnie ukrywa się, używając nazwiska Andrzej Wilski. Młyn i gospodarstwo w Wólce Zabłockiej zostaje przejęty przez władze ludową. W 1947 w Warszawie zakłada zabawkarską Spółdzielnię Pracy „Spad”, w której zatrudniano osoby represjonowane (byłych akowców). W Spółdzielni pracuje do przejścia na emeryturę w 1965 r.

Został awansowany do stopnia majora Ruchu Oporu. Zmarł w 1969 roku w Warszawie, pochowany na Starych Powązkach jako Andrzej Bay – Wilski (kwatera 83).

[1] Wg starego porządku 10 listopada 1894 roku.